NASZ PATRON

Historia Polskiej Marynarki Wojennej

Dzieje państwa polskiego są związane z dążeniem do posiadania lub utrzymania wybrzeża Morza Bałtyckiego, które było najlepszą drogą tranzytową do prowadzenia handlu z innymi krajami.

W czasach księcia Mieszka I państwo Piastów sięgało zachodniego brzegu Odry. Bolesław Krzywousty wyprawiając się na Pomorze Szczecińskie w 1121, poszerzył swoje wpływy do wyspy Rugii z Kołobrzegiem, Kamieniem, Wolinem, Szczecinem i Uznamem.

Bolesław Krzywousty podzielił kraj między swoich synów, co spowodowało stopniową utratę Pomorza Zachodniego, które stopniowo się uniezależniało od wpływów polskich i dostawało się w sferę państw niemieckich. Pomorze Gdańskie pozostało przy Polsce. Kolejni piastowie nie przywiązywali wagi do spraw morskich i nie interesowali się zbytnio polityką bałtycką.

Polityka Jagiellonów przywróciła Polsce Gdańsk i część Pomorza, na skutek wojny trzynastoletniej 1454 - 1466 z Zakonem Krzyżackim, w czasie której walczyła polska flota kaperska. W bitwie na Zalewie Wiślanym w 1463 roku okręty gdańsko - elbląskie pokonały flotę zakonną.

Przez niespełna 150 lat Gdańsk stał się ważnym ośrodkiem handlu hanzeatyckiego zatrcając swój polski charakter. Kazimierz Jagiellończyk nadał miastu w 1457 roku "Wielki Przywilej", zrzekając się kontroli nad miastem, a żegluga na Bałtyku i handel na Wiśle stały się zmonopolizowane przez Gdańsk. Nastąpił wtedy także zanik floty kaperskiej.

W XV i XVI wieku Niemcy, Dania i Szwecja wzmacniały swoją potęgę w basenie morza bałtyckiego, stawały się silniejsze militarnie i gospodarczo. Polska w tym czasie nie prowadziła żadnej polityki morskiej.

Króla Zygmunt August ogłosił w 1561 roku zaciąg do floty kaperskiej przygotowując się do wojny z Moskwą o Inflanty, docelowo flota ta dysponowała trzydziestoma okrętami. Zadaniem kaprów było blokowanie moskiewskich linii zaoptrzenia. W 1568 roku powołanio do życia Komisję Morską, który był pierwszym w historii Polski urzędem do zarządzania sprawami morskimi. W następnych dziesięcioleciach Szwecja uzyskała dominującą przewagę na Bałtyku.

Długotrwałe wojny ze Szwecją utrudniła rozwój handlu morskiego i floty na Bałtyku. W czasach króla Zygmunta III Wazy uchwalono pierwszy program rozwoju morskiego, w ramach którego rozpoczęto budowię okrętów wojennych w Gdańsku i Pucku. W 1625 roku powstała Komisja Okrętów Królewskich, nawiązująca do Komisji Morskiej Zygmunta Augusta. W 1627 roku polska flota odniosła zwycięstwo w bitwie pod Oliwą rozbijając eskadrę szwedzką, która blokowała dostępu do Gdańska. W 1637 roku sejm uchwalił podatki na utrzymywania floty wojennej.

Władysław IV stworzył dwa forty wojenne Władysławowo i Kazimierzowo na Półwyspie Helskim, niestety interwencja Danii, z poparciem Gdańska, doprowadziła do ich zniszczenia. Próbowano reaktywować flote wojenną za czasów Jana III Sobieskiego oraz w czasach saskich. Rozbiory przypieczętowały odcięcie Polski od morza. Na ziemiach porobiorowych nie prowadzono polityki morskiej aż do czasu odzyskania niepodległości w 1918 roku.

To nie znaczy, że nie próbowano wskrzesić związku z Bałtykiem, który mógł stać się sferą tranzytu posiłków, ochotników, uzbrojenia dla powstańców listopadowych i styczniowych. W czasie drugiego z nich w 1863 roku tworzono w Paryżu polską admiralicję - Organizację Główną Sił Narodowych Morskich, która miała stać się zalążkiem polskiej floty wojennej. Istnienie marynarki wojennej związane było ściśle z powstaniem niepodległego państwa z dostępem do morza.

28 listopada 1918 roku, naczelnik Józef Piłsudski w jednym ze swoich dekretów stworzył Marynarkę Polską. W skład Flotylli Rzecznej, Oddziału Zapasowego Marynarzy i Batalionu Morskiego weszli marynarze z mający doświadczenia we marynarkach państw zaborczych. 10 lutego 1920 roku Batalion Morski i gen Józef Haller dokonali ceremonii zaślubin Polski z Bałtykiem. Po traktacie w Wersalu Polska otrzymała 70 kilometrów wybrzeża z portami w Helu i Pucku. Drugi z nich stał się bazą floty wojennej. Pierwszym okrętem wojennym był ORP "Pomorzanin". W czasie wojny polsko-bolszewickiej w siłach lądowych walczyło 2,5 tysiąca marynarzy z Pułku Morskiego, Flotylli Wiślanej i Flotylli Pińskiej.

W latach 20-tych rozpoczęto budowę nowych okrętów w Anglii, Francji i Holandii. Kierownictwo Marynarki Wojennej: wiceadmirał Kazimierz Porębski, kontradmirał Jerzy Świrski i kontradmirał Józef Unrug planowali rozwój śródlądowej Marynarki Wojennej. Utworzono porty wojenne w Gdyni i w Helu. Marynarka wojenna wyposażona była w niszczyciele: ORP "Wicher", ORP "Burza", ORP "Grom", ORP "Błyskawica", stawiacz min ORP "Gryf", okręty podwodne ORP "Żbik", ORP "Ryś", ORP"Wilk", ORP "Sęp" i ORP "Orzeł". Samoloty Morskiego Dywizjonu Lotniczego z Pucka patrolowały wybrzeże. Istniała także Flotylla Pińska.

We wrześniu 1939 roku Polska Marynarka Wojenna była jeszcze w fazie rozbudowy. Prowadziła przede wszystkim działania obronne. Tuż przed wybuchem wojny do portów brytyjskich przniesiono najnowocześniejsze okręty, niszczyciele ORP "Błyskawica", ORP "Burza" i ORP "Grom", na bazie których utworzono Polską Marynarkę Wojenną u boku aliantów.

Pomimo przygniatającej przewagi Niemiec obrona Wybrzeża kierowana przez kontradmirała Józefa Unruga przetrwała do 2 października 1939 roku. Marynarze walczyli o utrzymanie przepraw na dolnej Wiśle, oraz w składzie Samodzielnej Grupy Operacyjnej "Polesie", w ramach której wzięli udział w ostatniej bitwie Kampanii Wrześniowej pod Kockiem.

Oddział Polskiej Marynarki Wojennej został powołany u boku marynarki brtyjskiej – Royal Navy.Polscy marynarze uczestniczyli we wszystkich najważniejszych operacjach morskich u boku aliantów. Okręty Polskiej Marynarki Wojennej przebyły 1,21 miliona mil morskich, eskortując 787 konwojów oraz biorąc udziałw 1162 patrolach i innych operacjach.

Polska Marynarka Wojenna w Wielkiej Brytanii zakończyła swoją działalność 31 marca 1947 roku. Pomimo tego większość marynarzy pozostała na emigracji, a tylko nieliczni wrócili do kraju.

7 lipca 1945 roku utworzono Marynarkę Wojenną z Dowództwem w Gdyni. Wszystkie porty i stocznie były zniszczone i zaminowane. Pierwszym zadaniem stało się usunięcie zniszczeń oraz ochrona 500 kilometrowego pasa wybrzeża. Szkolono nowych marynarzy, do kraju powróciły niektóre okręty, rozpoczęto odbudowę floty i jednostek logistycznych w oparciu o krajowy przemysł stoczniowy.

W latach 90-tych zmianie uległa polityka obronna kraju. Marynarka Wojenna rozpoczęła wspólne działania z flotami państw NATO pod hasłami Partnerstwa dla Pokoju. Chrztem bojowym demokratycznej Marynarki Wojennej był udział dwóch okrętów w operacji "Pustynna Burza" okrętu szpitalno-ewakuacyjnego ORP "Wodnik" i okrętu ratowniczego ORP "Piast".

Nastąpiła rozbudowa i modernizacja floty, dostosowanie do wymagań NATO, wspólne manewry, wymiana doświadczeń i unowocześnianie infrastruktury logistycznej.

Do wejścia Polski do NATO w 1999 Marynarka Wojenna obecna była we wszystkich ćwiczeniach międzynarodowych organizowanych na Bałtyku przez państwa Sojuszu oraz pod auspicjami Partnerstwa

dla Pokoju.

Po włączeniu do struktur NATO polskie okręty, samoloty i śmigłowce lotnictwa morskiego około 300 razy operowały w międzynarodowych manewrach (47 razy już w pierwszym roku członkostwa).

W czerwcu 1999 roku Baza Morska w Gdyni była gospodarzem ćwiczenia NATO okrętów podwodnych pod kryptonimem COPERATIVE POSEIDON, a w listopadzie 1999 Marynarka Wojenna organizowała ćwiczenia okrętów podwodnych pod kryptonimem BALTIC PORPOISE. Ponad czterdzieści polskich okrętów i samolotów lotnictwa morskiego dostosowanych do standardów NATO rozpoczęło udział w międzynarodowych działaniach morskich i lotniczych na Bałtyku, Atlantyku i Morzu Północnym.

Polska Marynarka Wojenna byla jednym ze współorganizatorów manewrów BALTOPS 2010. W dniach 4-6 czerwca 2010 w Gdyni przeprowadzono fazę portową ćwiczenia. Siły morskie 14 państw, w tym ponad 30 okrętów, samolotów i śmigłowców w poniedziałek, 7 czerwca rozpoczęło działania na morzu. BALTOPS 2010 trwalo do 20 czerwca 2010.

http://www.mw.mil.pl/

Polska Szkoła Sobotnia w Plymouth

Polish Saturday School in Plymouth

Historia Polskiej Marynarki Wojennej